kanttekeningen bij

Zoneringsplan Goffertpark

'kaders voor de toekomst'

1. Inleiding

De grenzen van het gebied waarop het Zoneringsplan Goffertpark (Zoneringsplan Openbare Ruimte Goffertpark) betrekking heeft, wijken op verschillende punten af punten van die in het raadsbesluit d.d. 31 januari 2001 inzake straatnaamgeving (naamgeving Goffertpark; raadsvoorstel 22/2001) en het Bestemmingsplan Volkspark De Goffert (vaststelling bij raadsbesluit d.d. 7 maart 2001, raadsvoorstel 36/2001; goedkeuring Gedeputeerde Staten d.d. 30 mei 2001, nr. RE2001.31606).

Op 31 januari 2001 heeft de gemeenteraad besloten aan het park, gelegen in de wijk Goffert, dat ten noorden omsloten wordt door de straten Slotemaker de Bruïneweg en de Goffertweg, ten oosten door de Wezenlaan en de Rentmeesterlaan, ten zuiden door de Oude Mollenhutseweg en ten westen door de Heideparkseweg en de Muntweg, de naam Goffertpark te geven. Het Goffertbad (inclusief ligweiden) hoort daar niet bij. Dit gebied ligt op grond van het raadsbesluit d.d. 4 april 1984 inzake wijk- en buurtindeling (raadsvoorstel 92/1984) niet in de wijk Goffert, maar in de wijk Nije Veld.

Het terrein van het Goffertbad en een deel van de wegen rond het Goffertpark (Goffertweg, Wezenlaan, Rentmeesterlaan en Oude Mollenhutseweg) maken wel deel uit van het plangebied van het Bestemmingsplan Volkspark De Goffert. Op de plankaart is huidige begrenzing van het zwembadterrein terug te vinden. De ondergrond van de kaarten in het zoneringsplan is nogal gedateerd (situatie vóór 1995).

De informatie in onderdeel 1.1 Aanleiding is niet op alle punten even correct. De raad heeft het Vernieuwingsplan Stadspark De Goffert op 31 januari 1996 vastgesteld, inclusief inspraaknota en de hieruit voortvloeiende aanpassingen (raadsvoorstel 258/1995). De titel van de nota uit januari 1995 is 'Stadspark de Goffert'. In de inleiding wordt melding gemaakt van "[…] het park als 'stadspark voor Nijmegenaren', als Groene Long en als locatie voor evenementen".

Hoewel in die nota onderkend wordt dat De Goffert een representant is van de 'volkspark­traditie' wordt de benaming 'Volkspark de Goffert' pas vanaf 1998 gebruikt. De titel van de aangepaste nota uit juni 1998 is gewijzigd in 'Volkspark de Goffert'. Deze nota is echter niet in juni 1998 door de gemeenteraad vastgesteld. Wel heeft de raad op 8 juli 1998 onder meer besloten om akkoord te gaan met een versnelde investering in Volkspark De Goffert, en op basis van het totaalplan 'Volkspark De Goffert' akkoord te gaan met de dekking van de geraamde investeringen (raadsvoorstel 123/1998). Een expliciet beslispunt inzake de vaststelling van de nota ontbreekt.

In onderdeel 1.2 Doelstelling wordt melding gemaakt van de ontwikkelingen van de plannen voor voorstellen voor de amateurspeelvelden van NEC. "De ontwikkeling van deze plannen vindt plaats tegen de achtergrond van het Zoneringsplan en de daarin opgenomen begrenzingen." (pag. 4)  De vraag rijst in hoeverre daarbij voldoende rekening gehouden is met het Bestemmingsplan Volkspark De Goffert.

2. Visie

Ook dit onderdeel begint met een citaat waarin de term 'stadspark' ten onrechte vervangen is door 'volkspark'. Vóór 1998 werd de naam Stadspark De Goffert gebruikt.

De 'Zonering Goffertpark' in het zoneringsplan verschilt wezenlijk van de 'Ruimtelijke karakteristiek' in het bestemmingsplan (zie volgende pagina). Op de kaart uit het bestemmings­plan vormen het stadion en de sport- en oefenvelden drie witte eilanden in een groene massa. In het zoneringsplan hebben de (met beplanting) verdichte gebieden uit het bestemmingsplan plaatsgemaakt voor een uitgebreide, aaneengesloten zone met functie sport (geel) in plaats van natuurbeleving (groen).

Ten oosten van de Busserweg moet een onregelmatig en extensief gebruik kennelijk plaatsmaken voor continue en intensief gebruik. De natuur moet wijken voor de sport en recreatie. Bij onderdeel 2.2 Gebruik: functies van het Goffertpark wordt onder 3. Natuur versus recreatie opgemerkt: "Globaal loopt de grens tussen de natuur- en recreatiezone van het noordwesten naar het zuidoosten van het park." (pag. 9)  Op kaart in het zoneringsplan loopt de globale grens evenwel van noord naar zuid. Het gehele zuidoostelijk deel van het park ligt in het zoneringsplan buiten de zone Natuurbeleving.

Dit laat zich niet rijmen met Bestemmingsplan Volkspark De Goffert. Een substantieel deel van de (met beplanting) verdichte gebieden liggen volgens de 'Ruimtelijke karakteristiek' ten oosten van de Busserweg. Bij de beschrijving in hoofdlijnen in de planvoorschriften (artikel 4) staat dat als doelstelling dat het beleid is gericht op het behoud en de versterking van de ruimtelijke karakteristiek. Alle maatregelen en ontwikkelingen zullen moeten bijdragen aan het behoud en/of versterken daarvan.

In het Zoneringsplan Goffertpark en de plannen voor de amateurspeelvelden van NEC wordt onvoldoende rekening gehouden met het bestemmingsplan. Een 'open bosbeeld' in de zone met functie sport doet afbreuk aan de 'Ruimtelijke karakteristiek'. Alleen aan de randen van het verdichte gebied resteert een smalle zone Recreatie die iets minder open is (kijkgroen).

In onderdeel 2.3 De zonering van het Goffertpark staat: "De drie genoemde functies vormen de basis voor de verdeling van het Goffertpark in een vijftal zones (zie zoneringskaart)." (pag. 11)  De drie functies zijn natuurbeleving, sport en recreatie. Bij de zonering worden niet vijf, maar zes zones onderscheiden: N = Natuurbeleving,  S = Sport en R = Recreatie, met als deelaspecten Rb = belevingskernen, Rh = hondenuitlaatgebieden,  en Re = duidelijke begrensde eigenstandige elementen.

3. Beeldkwaliteit

De actuele situatie in onderdeel 3.2 Beeldkwaliteit zone Sport wordt melding gemaakt van twee boerderijen met omliggend land in dit bosgedeelte. Deze beschrijving kan onmogelijk op de zone Sport betrekking hebben. De twee boerderijen met omliggend land liggen als duidelijke begrensde eigenstandige elementen in andere zones ten westen van de Busserweg en horen in onderdeel 3.6 thuis.

De zone Sport ligt geheel ten oosten van de Busserweg, met uitzondering van de voormalige Heidetuin die dienst doet als (homo)ontmoetingsplek. In het verleden is alle lage beplanting hier met de grond gelijk gemaakt en werd dit gedeelte van het park bij risicowedstrijden van NEC met hekken afgesloten. Kennelijk is de begrenzing van de zone Sport bepaald door de overlast die voetbalsupporters veroorzaakten.

Bestemmingsplan Volkspark De Goffert - Ruimtelijke karakteristiek

Ten aanzien van de amateurvelden van NEC wordt opgemerkt: "[…] Het is verder gewenst en wordt onderzocht of er een directe verbinding tussen stadion en supportershome kan komen en of de amateurvelden meer in het beeld bij elkaar betrokken kunnen worden door bijvoorbeeld een fysieke verbinding." (pag. 12)  Een dergelijke fysieke, beeldbepalende  verbinding doet geen recht aan de 'Ruimtelijke Karakteristiek' waarin het stadion en de amateurvelden drie witte eilanden in een groene massa vormen. Er liggen reeds geasfalteerde en verlichte paden tussen supportershome en het stadion en langs de amateurvelden. Op verschillende kaarten zijn deze niet, of niet juist aangegeven.

Bij onderdeel 3.5 Beeldkwaliteit zone Recreatie Hondenuitlaatterreinen wordt melding gemaakt van een aantal hondenroutes (aangelijnd) die door het park aangelegd zijn. Helaas zijn de meeste hondenbezitters niet op de hoogte van artikel 2.4.16 van de APV inzake loslopende honden en verboden plaatsen. Een 'natte neuzen route' over het fietspad langs de Wezenlaan in de rijrichting van fietsers is onvoldoende doordacht.

4. Oplossingen voor het Goffertpark

De keuze in onderdeel 4.1 Thema Verkeer en parkeren voor langsparkeren (op de verharding) langs de Oude Mollenhutseweg en de Rentmeesterlaan in combinatie met het instellen van éénrichtingverkeer, roept vragen op. Onduidelijk is in welke richting de Oude Mollenhutseweg wordt afgesloten voor autoverkeer en wat dit betekent voor de ontsluiting van de Emancipatiebuurt. Bovendien is onvoldoende rekening gehouden met het wegprofiel van de Oude Mollenhutseweg.

Mogen automobilisten hun auto parkeren op de (rode) fietsstroken op het asfalt en op de betegelde fietspaden op andere plaatsen langs de Oude Mollenhutseweg? Welke fysieke maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat auto's op de juiste plaats geparkeerd worden? Parkeren op voetpaden en in de onverharde bermen mag in de toekomst niet meer gedoogd worden.

Ook de tijden waarop er éénrichtingverkeer ingesteld wordt en langsparkeren op de verharding toegestaan is, dient nader gespecificeerd te worden. Thans wordt de Oude Mollenhutseweg al drie uur vóór aanvang van de wedstrijd voor doorgaand autoverkeer afgesloten. Op doordeweekse dagen wordt de weg al voor de avondspits afgesloten. Na afloop van de wedstrijd duurt het nog enkele uren voordat de laatste auto's van de fiets- en voetpaden en uit de bermen zijn verdwenen.

De realisatie van maximaal 60 extra parkeerplaatsen voor vips en sponsoren staat op gespannen voet met de 'Ruimtelijke Karakteristiek'. Een eventuele uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen dient in ieder geval gerealiseerd te worden op de gronden op de kaart die zijn aangewezen voor 'verkeersdoeleinden' (zie Bestemmingsplan Volkspark De Goffert).

De ontsluiting van de Emancipatiebuurt voor bestemmingsverkeer en de afsluiting van deze buurt voor bezoekers van het stadion die hier hun auto willen parkeren, verdient speciale aandacht. Dit aspect ontbreekt nu nog bij de uitgewerkte thema's in bijlage 4.

In onderdeel 4.2 Thema Routing en verlichting wordt gepleit voor een eenduidige bebording. Een van de uitgangspunten zou het terugdringen van het aantal borden moeten zijn. Het heeft weinig zin om overal verkeersborden neer te zetten die door vrijwel iedereen genegeerd worden. In plaats van het plaatsen van borden kunnen beter fysieke maatregelen genomen worden.

Het is de vraag of een betere verlichting bijdraagt aan de veiligheid. Verlichte fietsroutes door het park kunnen het gevoel van veiligheid weliswaar vergroten, maar in werkelijkheid gaat het om een vorm van schijnveiligheid. 's Avonds en 's nachts is er in geval van nood niemand die te hulp schiet. Het ontbreken van verlichting zorgt ervoor dat  'enge' plekken gemeden worden.

Langs de Busserweg kan het aantal palen gereduceerd worden door straatverlichting en schijnwerpers te integreren. Nu staan de palen op verschillende plaatsen op een afstand van slechts enkele meters en lijkt het of er langs de oostelijke zijde meer palen dan bomen staan.

Onderdeel 4.4 (homo)Ontmoetingsplek munt uit door beknoptheid. Een deel van deze plek maakt deel uit van de zone Sport in plaats van de zone Recreatie met belevingskernen. Ook hier zou sprake moeten zijn van "[…] een recreatieve voorziening die uitnodigt tot en aansluit op de gebruiksvraag en zo een ontmoetingsplaats wordt voor kijkers en deelnemers van alle leeftijden en afkomst." (citaat ontleend aan het uitgewerkte streefbeeld in onderdeel 2.1).

Een duidelijke visie op de (homo)ontmoetingsplek ontbreekt. De te nemen maatregelen dienen er op gericht te zijn dat niets vermoedende voorbijgangers niet geconfronteerd met zaken waaraan zij mogelijk aanstoot kunnen nemen. Met extra beplanting kan de ontmoetings­functie aan het oog ontrokken worden (visuele afsluiting). Een opener karakter van de randen leidt tot meer overlast.

Thans loopt de IVN-route nog dwars door een afwerkplek. In het boekje 'Wandelen in het Stadspark De Goffert' van Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie IVN, afdeling Rijk van Nijmegen, uit april 1995 staat alleen maar: "Bij paal 25 zien we een Servische spar. De takken zijn bij de stam naar beneden gebogen, maar komen aan het eind weer om­hoog. Deze ‘aanpassing’ voorkomt dat de takken breken, wanneer er zeer veel sneeuw op valt." (pag. 11)  Het spreekt voor zich de combinatie van wandelroutes en een ontmoetingsplek tot ongewenste situaties kan leiden.

Om het parkeren in de bermen langs de (doodlopende) Busserweg tegen te gaan, zal een aantal fysieke maatregelen genomen moeten worden, waaronder het duidelijk aangeven van de parkeervakken op het asfalt. Ook het plaatsen van afvalbakken aan de randen van de ontmoetingsplek verdient aanbeveling. Verlichting langs de paden is in dit deel van het park ongewenst.

5. Spelregels

Terecht wordt in onderdeel 5.2 Spelregels voor het Goffertpark gesteld: "Het Zoneringsplan en het Bestemmingsplan zijn het uitgangspunt voor het gebruik van het Goffertpark." (pag. 19)  Hierbij moet echter aangetekend worden dat het zoneringsplan ondergeschikt is aan het bestemmingsplan en hiervan niet afgeweken mag worden.

6. Doelstellingen in beheer Goffertpark

De uitwerking van onderdeel 6.2 Doelstellingen per zone in het zoneringsplan zelf is uiterst summier. De haalbaarheid van de randvoorwaarde "De paden dienen jaarrond begaanbaar te zijn en sociaal veilig" (pag. 21) moet worden betwijfeld. Het is ongewenst om nog meer paden te asfalteren en van verlichting te voorzien. Verlichting draagt alleen bij aan de sociale veiligheid op plaatsen waar meer mensen aanwezig zijn. Dat is 's avonds en 's nachts meestal niet het geval.

7. Financiering

Onderdeel 7.2 Maatregelen: uitvoering, noodzakelijk en gewenst bevat een concrete opsomming van allerlei maatregelen. De kanttekeningen bij andere onderdelen zijn ook hierop van toepassing. Van de noodzakelijke maatregelen dient in ieder geval het onderdeel 'Parkeren tijdens NEC-voetbalwedstrijden' beter uitgewerkt te worden. Dit thema is in bijlage 4 onvoldoende uitgewerkt.

Bij de gewenste maatregelen staat een aantal onderdelen dat tot nog meer vandalisme-gevoelige palen en borden leidt. Realisering daarvan vormt de basis voor de  toekomstige verloedering van het park. Van de palen en borden die in het kader van de 'Reconstructie Volkspark de Goffert' geplaatst zijn, is een groot aantal beklad, vernield of helemaal verdwenen. De maatregelen die betrekking hebben op het supportershome en de amateurvelden (punt 11 en 12) zijn in ieder geval ongewenst.

8. Conclusies, randvoorwaarden en aanbevelingen

Iedere niet geplaatste paal of bord leidt tot een besparing. Door een aantal (on)gewenste maatregelen te schrappen, kunnen de kosten aanzienlijk lager uitvallen.

BIJLAGEN

Het zou te ver voeren om hier op alle details uit de verschillende bijlagen in te gaan. Een paar punten mogen in ieder geval niet aan de aandacht ontsnappen.

oriëntatietafel
Op verschillende plaatsen in het zoneringsplan en de bijlagen worden het oriëntatiepunt en de oriëntatietafel genoemd (zie onderdeel 1.3, pag. 4; onderdeel 3.3, pag. 13; bijlage 2, pag. 3;  bijlage 3. pag. 6 en 7).

Onduidelijk is of hiermee de locatie bedoeld wordt of de bronzen tafel van de kunstenaar G.J. Loogman. Hiervan rest alleen nog de ijzeren voet. Deze wegwijzer werd – samen met de Goffertbank – aangeboden door de Verfraaiings-Vereniging Nijmegen en Omstreken ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de vereniging in 1953.

In bijlage 3. Beeldkwaliteit per zone wordt gemeld: "Eén van deze heestergroepen midden op de weide zal transparanter moeten worden, aangezien deze de zichtlijn vanuit de oriëntatie­tafel blokkeert op het ankerpunt nabij het stadion." (pag. 6) Het zou jammer zijn als er bomen en stuiken zouden moeten wijken voor een zichtlijn vanuit een verdwenen oriëntatie­tafel naar een fictief ankerpunt waar in het verleden een schuilkoepel gestaan heeft.

paaltjes en hekwerk
In dezelfde bijlage 3. Beeldkwaliteit per zone staat dat er in het Goffertpark relatief weinig paaltjes staan. Kennelijk worden hier alleen de plaatjes bedoeld die een fysieke barrière voor auto's vormen. "[..] Ook staan er paaltjes over de Busserweg. Deze paaltjes hebben de taak de doorgaande route Steinweglaan-Busserweg te onderbreken voor autoverkeer." (pag. 8).

Deze informatie is op z'n minst onvolledig. Aan het einde van de Busserweg zijn grondpotten aangebracht, maar deze zijn zelden of nooit voorzien van voldoende plaatjes om doorgaand autoverkeer onmogelijk te maken. Hetzelfde geldt voor het einde van de Steinweglaan die door de open ruimte aan weerszijden van de weg onmogelijk afgesloten kan worden.

Busserweg (zonder plaatjes)

Steinweglaan (onvoldoende paaltjes)

Ook in de onderdelen 4.2.1 en 4.2.2 van bijlage 4. Uitgewerkte thema's wordt aandacht besteed aan de paaltjes, waarbij er ten onrechte van uitgegaan wordt dat het om verzinkbare paaltjes gaat.

De voorgestelde oplossing heeft tot gevolg dat bezoekers van het park hun auto niet meer langs de Steinweglaan kunnen parkeren en naar een andere locatie zullen uitwijken. Dit leidt tot een parkeerchaos aan het einde van doodlopende Busserweg en de minirotonde. Een vergelijkbare oplossing voor het gedeelte van de Steinweglaan tussen Wezenlaan en Slotemaker de Bruïneweg heeft ertoe geleid dat de kinderboerderij niet of nauwelijks meer per auto bereikbaar is en ook hier een paaltjesprobleem ontstaat. De afname van het aantal parkeerplaatsen vergroot bovendien de parkeeroverlast in de aangrenzende wijk.

Bij de minirotonde aan het einde van de Steinweglaan zullen in ieder geval fysieke maatregelen genomen moeten om het parkeren in de bermen te voorkomen.

routes in de Goffert
Bij de 'Reconstructie Volkspark de Goffert' is een groot aantal routepaaltjes aangebracht die onvoldoende vandalisme­bestendig zijn. Uit de 'Tabel Onderhoudsgroepen en arealen' (bijlage 5, pag. 18) blijkt dat het om 142 paaltjes gaat.

Een aantal paaltjes en routestickers was geen lang leven beschoren. "Door het regelmatig ontbreken van paaltjes wordt voor de wandelaar op een gegeven moment onduidelijk welke richting ingeslagen moet worden." (bijlage 4; pag. 12)
"Bij de berekening van het kengetal voor de onderhoudsgroep 'routepaaltjes' is rekening gehouden met een 'inboet-percentage' van 15% per jaar voor stickers." (bijlage 5, pag. 21)

Het is de vraag of het zinvol is om de routepaaltjes te handhaven en ook de IVN-route van eenduidige paaltjes te voorzien. Meer paaltjes leiden tot nog meer vernielingen en verloedering van het park. Met een betere verankering kan het verdwijnen van paaltjes wellicht voorkomen worden, maar kan niet worden voorkomen dat de route op andere wijze onbruikbaar gemaakt wordt.

informatiepanelen
Naast de routepaaltjes zijn er langs de verschillende routes ook paaltjes met vandalismegevoelige informatiepaneeltjes geplaatst. Vermoedelijk gaat het om een twintigtal paneeltjes. In bijlage 5. Raming beheerskosten volgens IBOR staan in de verschillende tabellen alleen de vijf grote informatiepanelen vermeld (zie onderdeel 5.2, pag. 19; onderdeel 5.8,  pag. 20).

De nummering van de onderhoudsgroepen in onderdeel 5.8 (pag. 20-21) is onjuist. Opvallend aan deze grote informatiepanelen is het feit dat slechts één zijde ervan benut wordt. Het aantal en de kosten van de kleine informatiepanelen zijn in het zoneringsplan en de bijlagen niet terug te vinden.

Nijmegen, 21 maart 2002

Rob Essers