Jonkerbosch   ––––––––––––––––
                       Groei en Bloei  (19)

Br. Vertunianus

Toch nog uitbreiding...! 1948-1949 (vervolg)

Weer vol!

Onder de kerstvakantie wordt door de broeders het bekende stuk van Felix Timmermans opgevoerd: "Waar de Sterre bleef stille staan". De rollen van Pitje Vogel, Suskewiet en Schrobberbeek worden meesterlijk vertolkt door de Brs. Leodegarius, Quirillus en Megaudius, terwijl o.a. ook de Brs. Odoricus en Ludanus meedoen.
Na de inbezitneming van de nieuwe kapel wordt ook in deze vakantie de voormalige noodkapel (recreatiezaal en refter van de broeders) in gereedheid gebracht voor de ontvangst van een nieuwe groep jongens: de slaapzaal komt in de recreatiezaal, de dagzaal in de refter. Op deze nieuwe zaal (7) fungeert Br. Pelagius als hoofdsurveillant met Br. Ignatius als helper. Er zijn al 22 jongens meer aangenomen, zodat het totale aantal op 195 komt, terwijl er 27 broeders zijn. Jonkerbosch telt dus al meer dan 200 inwoners. Ook Br. Eumachius en Br. Glicerius komen het surveillantenteam versterken. In de school neemt Br. Amesius de plaats in van Br. Constantianus, die wegens ziekte naar Noordwijkerhout verhuist.
Op 2 februari 1949 luisteren de broeders- en jongens-zangers o.l.v. Br. Primianus in Oostrum de professie-plechtigheid op van onze broeders door er de H. Mis te zingen.
Wegens het grote aantal jongens zit de school om klasruimte verlegen. Volgens b.l.o-begrippen zitten de klassen te vol en zal er noodzakelijk een klas bij moeten komen. Het lokaal hiervoor wordt gevonden in het St. Jozefpaviljoen, waar het spreekkamertje als klaslokaal wordt ingericht voor een groep jongens. Als Br. Egistus, die dit klasje enkele weken onder z'n hoede heeft, om gezondheidsredenen uit de klas moet, neemt Br. Theodisius de jongens over. Hij verhuist tegelijk naar het andere einde van het paviljoen, waar het ziekenzaaltje meer ruimte biedt voor zijn tweede klas.

Verkennerskamp valt ten offer aan... voetbalveld!

Om tegemoet te komen aan het verlangen om meer speelruimte buiten, worden in het voorjaar van 1949 twee voetbalvelden aangelegd, nl. op het voormalig Engels kerkhof en op het terrein van het eiken hakhout naast het Mariapaviljoen en langs het speelveld. De grootste moeilijkheid is het regelmatig inzakken van de voormalige graven op het gewezen kerkhof, het blijft niet vlak. Br. Heberactus verzamelt met de jongens van zaal 3 en de liefhebbers van zaal 4 de vele kiezelstenen en keien in emmers. De vele kiezel is overal kenmerkend voor de grond van Jonkerbosch. Br. Heberactus zorgt ook voor de egalisatie van het hobbelige terrein.
Naast het Mariapaviljoen wordt het druk gebruikte gymnastiekveld opgeofferd, de puisten langszij worden uitgerooid, de duiven en de konijnen van de jongens moeten verdwijnen, evenals de verkennershoek. Dit laatste is funest voor een vorm van jeugdbeweging, die daar al enkele jaren in de zomermaanden zijn tenten had opgeslagen. De jongens droegen geen uniformen, speelden alleen wat "verkennertje" onder leiding van Br. Lupianus en Br. Aquilas.

Onze verkenners in 1947

Na de oprichting van de verkenners door Br. Aquilas en Br. Camelianus werd dit werk bij het vertrek van deze laatste in oktober 1946 overgenomen door Br. Libanius als hopman en Br. Zacharias als vaandrig, terwijl Br. Quirillus en Br. Aderitus als "akela's" de welpen onder hun hoede namen. Bij het heengaan van Br. Libanius in 1947 nam Br. Zacharias de plaats van Br. Libanius als hopman in. De verkennersgroep installeerde zich hoofdzakelijk in de schuilkelder bij het St. Jozefpaviljoen. Toen ook Br. Zacharias verhuisde (25 maart 1948, naar Noordwijkerhout) verliep de verkennerij. Br. Quirllius en Br. Pelagius begonnen toen met "De Wacht", een combinatie van verkennerij en jonge Wacht van voor de oorlog. De eerste was leider van zaal 1, de tweede van zaal 2.
Er bestonden gedrukte kaarten met eisen: drie verschillende, naar gelang de rang die te behalen was. Er was een zelfgeschilderde vlag, de jongens droegen uniformen. Naast het Mariapaviljoen was in de zomer een compleet kampement, met vier tenten voor elke groep en een grote hoofdtent, als oorlogsbuit achtergebleven na de bezetting! Een groot duivenhok op 4 palen was voor de diverse duivenmelkers (zo niet voor de jongens, dan toch voor een paar broeders!...) een ongekende weelde. Diverse beroemde duivenvluchten stammen uit dit hok...!
Dat alles wordt nu verleden tijd!
Br. Egistus, die wel buitenwerk mag verrichten, verwijdert het struikgewas (eiken hakhout), waarna het veld wat geëgaliseerd wordt.

Op 20 april zijn intussen de nieuwe kerkbanken aangekomen. In de schooltuin is een nieuwe serre in aanbouw gedurende de maand mei. In verband met de opening van onze nieuwe b.l.o.-school in Den Haag begin 1949, verhuist Br. Primianus op 3 mei naar deze stad, waar hij tot hoofd van de school is benoemd. In het zomertrimester doen 10 jongens hun eerste H. Communie (26 mei) en 20 jongens hun Plechtige H. Communie (12 juni).

Zilveren Jubileum van Br. Heberactus

	Jubileummis in de versierde kapel

Na de paasvakantie is er in het diepste geheim gewerkt aan de voorbereiding van het zilveren kloosterjubileum van Br. Heberactus. Ofschoon de feesteling meerdere malen laat horen dat hij tegen een dergelijk feest opziet (hij houdt niet van "gefêteer"!), heeft de jubilaris weinig in te brengen bij zulk een gelegenheid!

Op 11 en 12 juli is het dan zover, dat heel Jonkerbosch klaar staat om de zilveren jubilaris te vieren. Zaal 3 gaat hierin voorop, want deze jongens willen zich graag laten horen als het er om gaat hun geziene surveillant en leider te huldigen.
Het feest opent op 11 juli met de mooie kleurenfilm van Walt Disney: "Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen".
De eigenlijke jubileumdag (12 juli) begint met een meerstemmige Drieherenmis met presbyterassistent, gezongen door broeders en jongens. Tijdens de voormiddagreceptie geeft elke klas een muziek-, zang- of voordrachtsnummer, afgewisseld met twee nummers van de broeders. De jubilaris kan zijn ontroering nauwelijks verbergen en hij is Br. Overste erkentelijk dat deze voor hem het dankwoord uitspreekt.

"De jubilaris temidden van broeders en familieleden"

"Het nieuwe ambtsgewaad van de burgemeester"

Na het feestelijke diner speelt Br. Megaudius met zijn jongens het stuk van Frater Linus: "Het nieuwe ambtsgewaad van de burgemeester", een spel in vier bedrijven. In de pauze bieden jongens en personeel een bloemenmand aan. In de avonduren geeft de PTT-harmonie van Nijmegen een tuinconcert op het grasveld achter het hoofdgebouw.

	Het geschenk van de familie

Een der feestcadeaus bestaat uit een hoeveelheid strengen garen (gestuurd door Br. Tirinus, Noordwijkerhout) voor het breien van voetbaltruitjes, bestemd voor de jongens van de feesteling. De zusters in Coudewater (Rosmalen) zorgen voor de verdere afwerking.
Een ander cadeau (geschonken door de familie, waarvan een achttal personen aanwezig is) is bestemd voor de nieuwe kapel, nl. een in koper uitgevoerde plaat voor de tabernakeldeur, voorstellend het Lam Gods op het zegelboek. Een stel kandelaars voltooit de aankleding van het altaar.
Laat, voor velen nog te vroeg, is het feest ten einde.

Schoolreis 1949

Na de jubileumviering staat voor de jongens nog een evenement op het programma, voordat ze op vakantie gaan de schoolreis van 23 juli. Deze keer gaat het eerst naar Zeist, waar even gepauzeerd wordt bij de broeders in Huis ter Heide. Bij paleis Soestdijk volgt men de aflossing van de wacht. De jongens brengen daarna enkele heerlijke uurtjes door in Oud-Valkeveen met zwemmen, roeien, kanoën, motorboten, speeltuin en echo.

"Voor een Dakota geknipt!"

Voor ons klooster aan het Koningsplein in Den Haag

Op de Zuiderzee (IJselmeer) gebruikt men eveneens wat tijd met roeien en pootje baden. Op Schiphol krijgen de jongens de gebruikelijke rondleiding, waarbij foto's genomen worden bij enkele vliegtuigen van de K.L.M. Over Noordwijkerhout (een kort oponthoud bij onze broeders in St. Bavo) en Scheveningen (rit langs het strand) gaat de reis naar onze broeders in Den Haag. Tamelijk laat wordt de terugreis aanvaard, terwijl benzine-pech van een der bussen in Driebergen wat stagnatie veroorzaakt. Van deze schoolreis is een 16 mm film opgenomen door Br. Aquilas. De film begint reeds bij het opstaan, de belichting ervan is erg zwak, zodat we wat donkere beelden kunnen onderscheiden.

Oud-Valkeveen: roeien en kanoën

Bij de motorboten in Oud-Valkeveen hebben niet alleen de jongens plezier, maar ook de broeders die de boten besturen. In de speeltuin doen ze al even hard mee: ze willen blijkbaar ook op de film. We zien een ren naar het strand van de Zuiderzee, op Schiphol laat de film twee-motorige Dakota's, vier-motorige Constellations en Fokkers zien. Het slot van de film geeft een beeld van een gezellige pic-nic langs de weg.

Meer jongens – minder broeders!

In augustus hebben verschillende mutaties plaats, waarbij de econoom Br. Natalis naar Tilburg vertrekt om weer in de school dienst te gaan doen. Br. Heberactus neemt het economaat over. Vier broeders verlaten Jonkerbosch om het aantal surveillanten op Eikenburg (Eindhoven) te versterken; het zijn de Brs. Odoricus, Pelagius, Fidelis en Ephrem. We krijgen er geen plaatsvervangers voor terug. Het Provinciaal Bestuur zit door allerlei oorzaken in personeelsnood. Alleen voor de uitbreiding van de school is een onderwijzer beschikbaar, nl. Br. Parens.
Terwijl het aantal leerlingen nog met 1 vermeerderd is en in september 1949 in totaal 176 bedraagt, is het getal broeders teruggelopen tot 21. Het bestuur van Jonkerbosch ziet zich genoodzaakt op elk van de zes zalen maar één vaste surveillant te plaatsen, waarbij ieder een klasbroeder krijgt toegevoegd als helper.

In de school zijn nu alle klassen bezet, terwijl ook de directeurskamer al een tijd (vanaf mei 1946) als klaslokaal dienst doet. Het klasje in het St. Jozefpaviljoen blijft bestaan en in het Mariapaviljoen wordt nóg een klas gevormd, ook in het ziekenzaaltje, met Br. Parens als klasse-onderwijzer. In zijn geheel telt onze school nu 9 klassen. Toch is er nog een overbevolking; met 162 leerlingen is de normale leerlingenschaal bereikt en er zijn er 176!
Jonkerbosch snakt naar meer woon- en klasruimte...!
Vanaf 18 september worden er voortaan twee H.H. Missen per dag gelezen in de kapel.

Het kippenhok in aanbouw

Op 4 oktober begint de aanleg van het hoenderpark, waarin een kippenhok verrijst, dat begin januari 1950 al met riet gedekt is. Een hele afrastering omsluit het park. In november vergroten twee herten uit Elshout onze veestapel. De broeders van Elshout waren intussen naar onze Congregatie overgegaan op verzoek van de bisschop van 's-Hertogenbosch, vandaar het contact met Elshout.
Voor de tweede keer in dit jaar is er op 13 november een Eerste Communiefeest, nu voor een zestal jongens.

Schakel, jaargang 15 (1965), nummer 3, pp. 7-14